تدبر در زیارت عاشورا ۱

مباحث مربوط به جلسه مورخ ۹۶/۷/۲۵

 

🔹سند زیارت عاشورا: 

 طبق نقل شیخ طوسی به خداوند تبارک و تعالی متصل می‌شود و تنها زیارتی است که سروده آن خود خداوند تبارک وتعالی است، با این وجود تا زمان امام باقر(ع) و صادق(ع) فضا مهیانبوده که بعد از شهادت امام حسین(ع) این زیارت مطرح شود؛یعنی امام سجاد(ع) که در زمان حکومت بنی امیه و مروان در تنگنابودند، نتوانستند این زیارت رامطرح کنند، لذا زمان امام باقر(ع)به بعد این زیارت مطرح می‌شود.

از دو طریق و به نقل از امام باقر توسط علقمه، و نیز به نقل از امام صادق توسط صفوان این زیارت به دست ما رسیده؛

بعد از آنکه زیارت عاشورا را مرحوم شیخ طوسی نقل می‌کند، «سیف بن عمیره» می‌گوید که همراه «صفوان» به نجف اشرف رفته بودیم از «صفوان بن مهران جمال» سؤال کردیم که این دعایی که شما بعد از زیارت عاشورا خواندید را علقمه از امام باقر(ع) برای ما نقل نکرده بود، صفوان در جواب سیف گفت: ما به همراه امام صادق(ع) نجف اشرف آمدیم ، حضرت ابتدا زیارت ششم امیرالمؤمنین(ع) را برای ما خواندند و بعد شش رکعت نماز به جا آورند، سپس پشت به قبله رو به کربلا نشستند و زیارت عاشورا را با صد لعن و صد سلام و دو رکعت نماز بعدش خواندند و بعد دعای «یا الله و یا الله...» را خواندند که همان دعای معروف به علقمه است که اشتباهاً مردم می‌گویند دعای علقمه و در واقع همان دعای صفوان است.

 امام صادق(ع) به صفوان فرمودند: من ضامنم برای تو تمام این ثواب‌ها (ثواب‌های مذکور) را همان‌گونه که پدرم امام باقر(ع) و جدم سیدالساجدین و سید الشهدا(ع) و عموی بزرگوارم امام مجتبی(ع) و جدم امیرالمؤمنین(ع)و رسول خدا(ص)، جبرئیل و خود خدا ضمانت کرده و فرموده: هر کس این عمل (زیارت امیرمؤمنان و زیارت عاشورا و دعای بعدش) را به جا آورد حاجتش را برآورده می‌کنم و شفاعتش را در روز قیامت می‌پذیرم و...

 بعد امام صادق(ع) توصیه کردند که هر گاه حاجت داشتید این زیارت را بخوانید که فهمیده می‌شود زیارت مخصوص روز عاشورا نیست و امام باقر(ع) به علقمه فرمود: اگر می‌توانی هر روز این عمل را انجام دهی انجام بده که برای تو تمام این ثواب‌ها خواهد بود.

 کسی که قصد عمل و بهره مندی از فضایل زیارت عاشورا و نتایج فوق العاده آن را دارد ، بایستی به ترتیب زیر عمل کند:

🌴 خواندن زیارت ششم امیرالمومنین علی علیه السلام

🌴 سلام بر امام حسین علیه السلام

🌴 خواندن دو رکعت نماز

🌴 خواندن متن زیارت عاشورا

🌴 خواندن دو رکعت نماز

🌴 خواندن دعای علقمه

 

🔹چرا امام حسین علیه السلام قبل از به دنیا آمدن زیارتنامه داشتند؟

 روایات فراوانی درباره پیشگویی شهادت حسین بن علی(ع) وجود دارد؛ از جمله در حدیث لوح به نقل از پیامبر(ص) آمده است :

خداوند حسین را به شهادت گرامی داشته و او را برترین شهیدان قرار داده است.

 پیامبر - صلی الله علیه و آله - حسین را می بوسید و می گریست و می فرمود: حسین جان ! برای تو مصیبتی بزرگ وجود دارد، خداوند لعنت کند قاتل و کشنده تو را، سپس فرمود: ای اسماء! مبادا این سخن را برای فاطمه نقل نمایی .

 بعد از عزم لشکر امیرالمومنین برای حرکت، آنها از سرزمین های مختلفی عبور کردند. امام در مسیر خود از کوفه به صفین از سرزمین کربلا نیز عبور کرد.

 شخصی می‏گوید:

 امام در سرزمین کربلا فرود آمد و با ما نماز گزارد. وقتی سلام نماز را گفت،مقداری از خاک آن را برداشت و بویید و گفت:

 "خوشا به حالت ای تربت کربلا که گروهی از تو محشور می‏شوند و بدون حساب وارد بهشت می‏گردند. آنگاه با دست خود به این نقطه و آن نقطه اشاره کرد و گفت: اینجا و آنجا."

 شخص دیگری می‏گوید: گفتم مقصود شما چیست؟ فرمود: خانواده‏ی گرانقدری در این سرزمین فرود می‏آیند. وای بر آنان از شما، وای بر شما از آنان، گفتیم: مقصود چیست؟ گفت: وای بر آنان از شما که آنان را می‏کشید؛ وای بر شما از آنان که شما را به سبب قتل آنان وارد آتش می‏کنند.[1]

 حسن بن کثیر از پدر خود نقل کرده که امام در سرزمین کربلا ایستاد و گفت: «ذات کرب و بلاء(سرزمین غم و بلاست) آن گاه به دست خود به نقطه‏ ی خاصی اشاره کرد و گفت: اینجا بارانداز آنان و خوابگاه مرکبهایشان است. سپس به نقطه ‏ای دیگر اشاره کرد و گفت: این نقطه قتلگاه آنان است. (درخت سدره المنتهی)

 

🔷زیارت عاشورا دو بخش دارد:

 🔶 سخن با سیدالشهدا با عبارات یا اباعبدالله

🔶 سخن با خدا با عبارات اللهم

 

🔷 چرا اول با امام حسین علیه السلام سخن می گوید و بعد با خدا؟

 زیرا زیارت سیری دارد که باید طی شود؛ زیرا قرار است زائر هنگام زیارت از مسیر معصوم عبور کند، از آستان امام پرواز می کند تا بتواند مستقیم با خدا صحبت کند.

 

در واقع زیارت طی مقامات روحی زائر است.

 این سیر در ادعیه هم وجود دارد، مثلا در دعای کمیل ابتدا ابراز عجز در برابر عظمت خداوند می کنیم، سپس به حمد نعمات الهی می پردازیم و در پایان خواسته هایمان را با عبارات اللهم می خواهیم.

 در زیارت عاشورا می بینیم که در ابتدا در ذیل یا اباعبدالله، اسئل الله داریم؛ زیرا در خطاب با معصوم از خدا می خواهیم، نه مستقیما.

 اما در پایان زیارت در سجده، مستقیم با خدا صحبت می کنیم. اللهم لک الحمد حمد الشاکرین ....

 

✅ پس در خانه اهل بیت سلام الله علیهم، مستقیم به خدا می رسیم.

🔷 معنای زیارت در لغت: عدول از چیزی و تمایل به چیز دیگر

🔷 معنای زیارت در اصطلاح: عدول از دیدن دیگران و تمایل به دیدن شخصی

🔷 معنای زیارت معصوم: عدول از عالم ماده و تمایل به دیدن عالم معنا

🔷 یا اباعبدالله: یعنی ای پدر بندگی خدا، یعنی ای کسی که تا ته بندگی خدا پیش رفته ای. زیرا امام حسین علیه السلام از همه عالم خدا را بهتر بندگی کرده است.

🔷 یابن رسول الله: در این عبارت نمی گوید یابن محمد، و بر شخصیت حقوقی پیامبر تاکید می کند، زیرا می خواهد یادآوری کند که امام حسین علیه السلام ادامه جریان رسالت است. سید الشهدا را به سلسله انبیا متصل می نماید.

🔷 یابن امیر المومنین و ابن سید الوصیین: یادآوری می کند امام حسین علیه السلام فرزند سرور همه اوصیا عالم است.

🔷یابن فاطمه الزهرا سیده نساء العالمین: یادآوری می کند مادرش هم تک است و سرور همه زنان عالم است.

 

✅ نتیجه: شرافت خانوادگی اباعبدالله از همه بالاتر است.

 

🔷 ثارالله: «ثار» به معنای انتقام و خونخواهی است، یعنی خدا انتقام اباعبدالله و پدرش را می گیرد.

🔷 والوتر الموتور: وتر یعنی تک و تنها، اما نه هر تک و تنهایی، تک و تنهایی که موتور است، «موتور» اسم مفعول به معنای «تنها شده» است، یعنی امام علیه السلام نباید تنها می شد، ولی تنهایش گذاشتند.

 طبق روایت مثل امام مانند کعبه است که به دورش باید چرخید.

 🌿🌾🍂

 حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) فرمود: «همانا رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود: مثل امام، چونان کعبه است که بر گردش می‌چرخند و او بر گرد چیزی نمی‌چرخد».(بحارالانوار، ج 36، ص 353)

🌿🌾🍂

 🔷 السلام علیک و علی الارواح التی حلت بفنائک:

سلام بر تو و همه ارواحی که در آستان تو حلول می کنند (اقامت می کنند).

منظور از ارواح :

🔺شهدا 

🔺 ملائکه

 

🔷 علیکم منی جمیعا سلام الله: 

سلام از من است، اما سلام خداست! همه سلام ها از خداست. مانند سلام نماز که می گوییم السلام علیک و رحمه الله و برکاته، به قرینه رحمه الله، سلام هم می شود سلام الله...

سلام از ریشه سلم به معنای

🔺 آشتی و دوستی و 

🔺 نهایت یکرنگی و وفاق بین دو چیز است؛ به طوریکه هیچ چیز بین آنها فاصله ای نباشد.

 سلام دادن: ابراز همدردی و یکرنگی

 ✅ نتیجه: سلام الله علیکم: آرزو می کنم در نهایت یکرنگی و وفاق با خدا باشید.

 

🔷 سلام من چه تاثیری برای امام دارد؟

 سلام مانند صلوات جمله دعایی است، و هر صلوات یک رتبه مقام پیامبر را بالا می برد.

 ✅ مقامات الهی لایتناهی است، همیشه رتبه بالاتر متصور است. و هر چقدر رتبه پیامبر بالاتر برود می تواند بقیه را هم بیشتر بالا ببرد و شفاعت کند.

 شفیع: یعنی جفت، هر جا می رود او را بالا می برد.

 

السلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته

پایان مباحث مربوط به جلسه مورخ ۹۶/۷/۲۵

جلسه بعد